VOCAL RECORDING PT 1

 

Een van de moeilijkste studioklussen vind ik het opnemen van zang. Los van de technische kant is er altijd een gevoelsmatig aspect dat anders is dan bij instrumentopnames. Een zangeres of zanger uit zich directer dan iemand die een gitaar, keyboard of drumstel voor zich laat spreken: er zitten immers geen vingers, snaren, toetsen of drumstokken tussen hersens en klank! Daarom moet je als studiotechnicus de technische kant zo onopvallend mogelijk maken. Wat een vocalist op de hoofdtelefoon hoort moet hem/haar in staat stellen optimaal te presteren, dus wat extra tijd om een goede foldbackmix te maken is belangrijk. Aan de andere kant wil je niet 3 takes doen voordat alles in balans is en iemand zijn beste performance al heeft gegeven voordat de bruikbare versies worden vastgelegd. Een aparte sessie om de juiste afstelling en microfoonkeuze te bepalen is daarom wel zo handig.

 

Hoe beter je spullen zijn, des te groter is de kans dat je snel een goede sound vindt. Er zijn immers een aantal klasieke microfoons die meestal goed werken, denk aan de Neumann U87 of U47, AKG C12 of 414 in combinatie met een preamp die veel headroom heeft om grote volumeschommelingen op te vangen zonder vervorming. Compressie bij de opnames vind ik daarbij onontbeerlijk: de dynamische output van grootmembraam condensatormicrofoons is, zeker bij close miking, veel groter dan je meestal in de muziek kunt gebruiken. Een beetje alsof je met je rechteroor vlak voor iemands mond staat terwijl er links op tien meter afstand een band speelt….. Bovendien is zang met een gecontroleerde dynamiek veel prettiger op de hoofdtelefoonmix van de performer. En met een analoog gecontroleerde dynamiek je workstation binnenkomen geeft minder stress over je opnamelevels: je kunt wat harder en je kunt ‘overs’ vermijden! Vaak krijg ik vragen over compressie bij opname: welke compressieverhouding gebruik je, hoe snel zet je de attack etc. Voor zangopnames zou ik altijd voor een milde afstelling gaan, attack niet te snel (20-30 msec) en een lage ratio (maximaal 4:1). Je kunt ook je 2e compressiekanaal (de meeste compressors hebben immers 2 kanalen) in je afluisterlus zetten. Op die manier heb je een geluid dat lekker luistert in de mix en op de hoofdtelefoon zonder dat je meteen te plat gaat voor je opname.

Er zijn tegenwoordig veel betaalbare grootmembraam condensators te koop, die kwalitatief behoorlijk goed zijn. Wie daarmee in de thuisstudio aan de slag gaat doet er goed aan in een zo goed mogelijke preamp en compressor te investeren. Maar ook het gebruik van de microfoon zelf biedt mogelijkheden om de klank optimaal te krijgen. Een plopschempje tegen laag frequente bijgeluiden helpt al behoorlijk (naast het laag-af filter dat op de meeste mic’s aanwezig is), maar de afstand tot de microfoon heeft daar ook invloed op: hoe verder weg hoe minder last je van “popping” hebt. Nadeel van afstand bij goedkopere microfoons is dat de klank ook dunner wordt. Daarom zijn Neumanns en AKG’s (en alle daarvan afgeleide ‘dure’ merken) zo geliefd: ze blijven ook op afstand vol en warm klinken.

NIET ZO......
NIET ZO……
MAAR ZO!
MAAR ZO!

 

 

 

 

 

 

 

Een goede truc is om de microfoon te kantelen in een hoek van 15 tot 20 graden. Op die manier glijden de ‘windstoten’ die voor plops zorgen min of meer langs het membraam en kun je toch dicht op de microfoon zingen. Ook sibilance, het overdreven sissen van ‘s’ en ‘f’ klanken wordt hier behoorlijk door verminderd., waardoor je in de mix niet zo snel met de-essers aan de slag hoeft. Een microfoonmembraam is nl recht op de as het meest gevoelig voor de hoogste frequenties. Ga je wat meer off axis zingen dan smeert de klank zich uit en komt de dynamiek op alle frequenties meer bij elkaar, en dat is precies wat je wilt.

Shure SM7b
Shure SM7b
Universal Audio LA 610 channelstrip
Universal Audio LA 610 channelstrip

Je zou bijna denken: als al die dynamiek voor zoveel problemen zorgt, waarom nemen we dan geen dynamische microfoon als de SM58 of andere handheld podium mics? En daar is inderdaad wat voor te zeggen! Als je met wat meer vervorming kunt leven en een goede mic-pre hebt om ervoor te zorgen dat de ruis minimaal blijft, dan is dat zeker het proberen waard. Een Shure SM7b wordt al veel gebruikt (o.a. voor rap) en het schijnt dat een zanger van een Ierse new-wave band meestal in de controlekamer van de studio inzingt door een SM58 met de main monitors als foldback…….en daar al een paar miljoen platen mee verkocht heeft!

Shure Beta 87a
Shure Beta 87a
AKG c535 eb
AKG c535 eb

Mijn voorkeur gaat uit naar ‘podium’ condensators als de Shure SM 87 en de AKG C535, microfoons die een gecontroleerde dynamiek weergeven, op een muzikale manier ‘vervormen’ en voor een zanger het podiumgevoel naar de studio brengen. Combineer dat met bijvoorbeeld een goede channelstrip en je zit gebakken!

Volgende keer meer over monitortechnieken voor zang!

 

Hans Pieters

The Peoples Noise

Vragen, opmerkingen, klachten of suggesties? Stuur een berichtje via de contactpagina!!